Spiralen plaatsen

Anticonceptie 

Bij ons Verloskundecentrum kun je ook terecht voor anticonceptie: informeren én het plaatsen (en verwijderen) van spiralen. Uiteraard schrijven we ook recepten voor, bijvoorbeeld van de pil. De periode na een bevalling is vaak een hectische periode en borstvoeding geven is geen  volledig, betrouwbare anticonceptie methode. Daarom is het goed om alvast na te denken over anticonceptie. Je kunt bij ons terecht voor een adviesgesprek over welke anticonceptiemethode bij je past, we helpen je graag bij het maken van een keuze. Iedereen is daarvoor welkom; of je al bekend bent bij ons of niet, maar ook als je nog nooit zwanger bent geweest of bevallen bent; voel je welkom. Ook voor het verwijderen van het spiraal kun je bij ons centrum terecht. 

Als je een afspraak wilt maken voor het anticonceptiespreekuur of voor het plaatsen of verwijderen van een spiraal, dan kun je je aanmelden via info@baby2b.nl of via 035-5268120. 
Hieronder geven we je graag aanvullende informatie over spiralen.
Er zijn twee soorten spiralen die geplaatst kunnen worden: het hormoonspiraal en een hormoonvrij spiraal: het koperspiraal. Met een spiraal ben je 6 tot 10 jaar beschermd, afhankelijk van welk spiraal je kiest. Beiden methoden zijn een geschikt anticonceptiemiddel voor vrouwen die borstvoeding geven en zijn betrouwbaar. 

Hormoonspiraal

Werking
Hormoonspiralen zijn T-vormige spiralen. Onderaan de T-vorm zit een oogje waaraan twee draadjes vast zitten. De hormoonspiralen bevatten één hormoon (levonorgestrel ofwel progestageen). Dat wordt in kleine hoeveelheid, continue afgegeven in de baarmoeder. Door het hormoon wordt het baarmoederslijmvlies niet goed doorbloedt/opgebouwd, waardoor de innesteling van de bevruchte eicel niet mogelijk is. Ook het baarmoedermondslijm wordt door de hormonen dik en taai, waardoor de doorgang voor zaadcellen minder wordt. Het hormoon zorgt er ook voor dat de zaadcellen minder beweeglijk worden.

Er zijn twee soorten hormoonspiralen: de Mirena en Kyleena. Bij de Mirena wordt er 0,02 mg hormoon afgegeven per dag, bij de Kyleena is dit 0,009 mg per dag. Tevens is de Kyleena iets dunner/kleiner dan de Mirena. De werking is hetzelfde bij beide spiralen. De belasting op het lichaam met progestageen is bij het gebruik van een hormoonspiraal een factor 10 tot 30 lager dan bij gebruik van andere vormen van hormonale anticonceptie, maar bij 75% van de vrouwen vindt er wel een eisprong plaats. Bij de overige vrouwen wordt de eisprong onderdrukt en vindt er ook geen bevruchting plaats. Dat er minder hormonen in het lichaam afgegeven worden kan er voor zorgen dat de maandelijkse bloedingen lichter en minder pijnlijk worden. 

Het aantal zwangerschappen bedraagt 0,1 tot 0,2 per 100 vrouwen per jaar.

Voordelen 

• Een spiraal kan niet vergeten worden, de betrouwbare werking is ook niet afhankelijk van diarree of overgeven (wat met pilgebruik wel zo is) 
• Kyleena is beter zichtbaar op de echo dan de Mirena door de zilveren ring 
• Een hormoon houdend spiraal kan 6 jaar blijven zitten 
• In de hormoonspiraal zitten weinig hormonen/minder hormonen dan de pil 

Nadelen

• Er is geen stopweek, de menstruatie kan daardoor niet gereguleerd worden 
• Menstruatie kan veranderen of wegblijven 
• De hormoonspiraal biedt geen bescherming tegen SOA’s
• Een spiraaltje wordt door een arts of verloskundige geplaatst en verwijderd, wat soms als een pijnlijke behandeling kan worden ervaren

Koperspiraal 

De koperspiraal is een anticonceptiemiddel zonder hormonen. Het is een spiraal wat geleidelijk koper afgeeft. Het koper heeft een verlammend en cytotoxisch effect op de zaadcellen. Dit betekent dat de zaadcellen worden geïnactiveerd, waardoor deze niet meer in staat zijn om een eicel in de eileider te bereiken. Daarnaast zijn er ook aanwijzingen dat de koperionen ook toxisch zijn voor de eicellen, waardoor deze niet volledig uitrijpen. Door deze effecten vindt er dus geen maandelijks bevruchting plaats, wat ook blijkt uit wetenschappelijk onderzoek. Mocht er toch een bevruchte eicel zijn, dan zorgt een steriele ontsteking van het baarmoederslijmvlies ervoor dat de bevruchte eicel niet kan innestelen. 
De koperspiraal heeft geen effect op de menstruele cyclus, dus deze blijft gehandhaafd zoals je gewend bent. 

Er zijn verschillende soorten koperspiralen. Maar de meest gebruikte spiraal is de T-safe. In deze link staan alle soorte koperspiralen voor je op een rij en staan de voor- en nadelen benoemd.

T-safe

De T-safe spiraal is een T-vormig stukje kunststof met een koperdraadje eromheen, wat geleidelijk koper afgeeft. T-safe is het enige spiraal dat pas na 10 jaar vervangen hoeft te worden. 

De T-safe heeft een koperoppervlak van 380 mm2
(Zie plaatje aan het einde van het document).

Het percentage zwangerschappen bedraagt 0,1 - 1,0 in het eerste gebruikersjaar. 
Voordelen

• Een spiraal kan niet vergeten worden, de betrouwbare werking is ook niet afhankelijk van diarree of overgeven (wat met pilgebruik wel zo is) 
• Een koperspiraal is hormoonvrij 
• De koperspiraal werkt ook als morning-after anticonceptie, als deze binnen 5 dagen na onveilig vrijen geplaatst wordt 
• De T-safe is 10 jaar werkzaam
• Na het verwijderen van de spiraal is de vrouw weer snel vruchtbaar 

Nadelen

• De koperspiralen bieden geen bescherming tegen SOA’s 
• De menstruatie kan langer duren en er kan meer bloedverlies optreden (tot 10%)
• Een spiraaltje wordt door een arts of verloskundige geplaatst en verwijderd, wat soms als een pijnlijke behandeling kan worden ervaren

Expulsie (het uitzakken van de spiraal) kan ontstaan door onvoldoende diepe plaatsing van de spiraal of migratie door een menstruatie. Klachten kunnen zijn: spotting (onregelmatig bloedverlies en pijnlijke sensaties in de onderbuik). De cijfers uit de literatuur wisselen nog wel: maar het risico op een expulsie na plaatsing binnen vijf jaar is ongeveer 1 op de 20 en is het grootst in het eerste gebruiksjaar. Expulsie kan klachten geven van spotting, pijn en een onaangename sensatie in de onderbuik ten gevolge van overprikkeling van de baarmoedermond, maar het kan ook onopgemerkt verlopen. 

Het voorkomen van uterusperforatie (de spiraal prikt door de baarmoeder heen) ligt tussen de 0,0 en 2,6 per 1000 plaatsingen. Dit risico lijkt groter bij het plaatsen kort na de bevalling en als iemand borstvoeding geeft. Een uterusperforatie kan buikpijn en bloedverlies geven.

Samenvatting: verschillen tussen koper- en hormoonspiraal

De plaatsing van het spiraal 

Voor het plaatsen

We plannen een afspraak in op het spreekuur. Voor de daadwerkelijke plaatsings-afspraak plannen we een (telefonisch) consult in. Daarin bespreken we de voor- en nadelen van de verschillende spiralen, of er redenen zijn om geen spiraal te plaatsen, etc. We zullen een dan een spiraal voor je bestellen. Deze wordt op ons centrum geleverd (zo hoef je niet met je spiraal 'over straat'; het inbrengsysteem maakt dat het een langwerpige doos is). Het spiraal wordt bij ons geleverd nadat je hebt betaald (duurt ongeveer een week).

Wij plaatsen het spiraal vanaf 12 weken na de bevalling (uitzondering 10 weken), zodat de baarmoeder en de baarmoedermond weer voldoende hersteld zijn.

Het plaatsen van het spiraal kan iets gevoelig zijn, daarom adviseren wij 1 uur voorafgaand aan het consult twee paracetamol (1000mg) of één ibuprofen (400mg) in te nemen. Voor het plaatsen is het wenselijk dat de blaas niet helemaal leeg is. 

Daarnaast is het belangrijk dat je voor jezelf zeker weet dat je niet zwanger bent. Bij twijfel adviseren wij voorafgaand aan het plaatsen een zwangerschapstest te doen. 

Indien er een mogelijkheid bestaat dat je risico hebt gelopen op een geslachtsziekte of heb je afwijkende vaginale afscheiding (anders van kleur/geur), dan adviseren wij een SOA-test te doen. Je kunt deze test laten doen bij de huisarts, maar je mag de test ook zelf thuis doen, bijvoorbeeld via www.soa-care.nl. Bij twijfel adviseren we je dit te doen, want het kan zijn dat een SOA zonder klachten verloopt. Als we een spiraal inbrengen terwijl je een SOA hebt kan dit gevolgen hebben voor je vruchtbaarheid in de toekomst. Dus bij twijfel: doe een SOA test. 

Het plaatsen 
Als je komt voor de plaatsing van het spiraal zullen we je natuurlijk vertellen wat we gaan doen. Als eerste zullen we met de inwendig echo en met een vaginaal toucher (inwendig onderzoek) voelen hoe de positie van je baarmoeder is. Vervolgens wordt de spiraal geplaatst met behulp van een speculum (eendenbek). Na de plaatsing wordt de locatie van de spiraal gecontroleerd door middel van een inwendige echo. Het plaatsen kan kortdurende krampende pijn in de onderbuik geven, vergelijkbaar met menstruatiekrampen. Deze pijn gaat meestal na korte tijd weer weg. Je kan na het inbrengen ook wat bloed verliezen. Tip; draag een gemakkelijke onderbroek/boxershort en neem een maandverband of inlegkruisje mee. 

Sommige vrouwen kunnen zich wat misselijk of draaierig voelen kort na het plaatsen van de spiraal. Deze klachten gaan meestal snel weer over. 

De gehele afspraak duurt ongeveer 30 minuten, maar het plaatsen van het spiraal is vrij kort en binnen enkele minuten klaar. 

Na het plaatsen
Als de krampende buikpijn blijft aanhouden, mag je daarvoor nogmaals paracetamol gebruiken. De dosering is 4 keer 1000 mg per 24 uur. Een warme kruik kan ook helpen. Niet iedere vrouw heeft last van buikkrampen, dat wisselt per vrouw. Neem ook voldoende rust na de spiraalplaatsing. 

De eerste drie menstruaties kunnen heviger en onregelmatiger zijn. Het kan 3-6 maanden duren voordat je cyclus aan de spiraal gewend is. Soms kunnen vrouwen  last hebben van spotting, dat is tussentijds bloedverlies. De hoeveelheid bloedverlies is per vrouw verschillend, maar vermindert vaak geleidelijk tot enkele dagen bloedverlies per maand. Soms blijven de menstruaties helemaal weg. Voor de Mirena is dat het geval bij 20% van de vrouwen en bij de Kyleena 11%. Bij de koperspiraal blijven je menstruaties behouden, alleen deze worden vaak wel wat heviger. Meestal wordt dit na enkele maanden weer normaal. 

De eerste maanden kunnen er bijwerkingen optreden zoals; een gespannen gevoel in de borsten, hoofdpijn, buikpijn, rugpijn en meer vaginale afscheiding, maar meestal verdwijnen deze klachten spoedig. 

Wanneer beschermd tegen een zwangerschap

Met een koperspiraal ben je direct na het plaatsen beschermd tegen een zwangerschap. Met een hormoonspiraal ben je pas na zeven dagen voldoende beschermd. Wij raden dan aan om deze eerste week aanvullende anticonceptie middelen te gebruiken, bijvoorbeeld een condoom. 

Verwijderen van het spiraal 

Ook voor het verwijderen van het spiraal kun je bij ons een afspraak maken op het spreekuur. Het verwijderen van het spiraal is een eenvoudige handeling en snel gedaan. Met een speciaal tangetje kunnen we de draadjes van het spiraal pakken en het spiraal er hiermee uit halen. Daarna kun je gelijk weer vruchtbaar zijn, of we plaatsen gelijk een nieuw spiraal indien gewenst. 

Betaling 

Het plaatsen van het spiraal wordt door de meeste zorgverzekeraars vergoed. Afhankelijk van je verzekering wordt de spiraal ook vergoed. Neem contact op met je zorgverzekeraar om na te vragen welk bedrag vergoed wordt en welk bedrag je zelf moet betalen, zo voorkom je onverwachte kosten. 

Een overzicht van de kosten zijn:
Plaatsen of verwijderen van een spiraal: ongeveer 70 euro 
T-safe koperspiraal: ongeveer 50 euro
Mirena hormoonspiraal:  ongeveer 150 euro
Kyleena hormoonspiraal: ongeveer 150 euro
De prijzen zijn een indicatie, want het is verschillend per apotheek en eventuele apothekerskosten. 

We zullen de rekening van de plaatsing rechtstreeks declareren bij je zorgverzekering. Indien jouw verzekering deze kosten niet vergoed, dan ontvang je zelf de rekening. 

Belinstructies na het plaatsen van spiraal 
In de volgende gevallen is het verstandig contact op te nemen met de verloskundige:
Als je denkt dat je zwanger bent
Bij aanhoudende pijn in de onderbuik, koorts of ongewone/abnormale afscheiding
Bij sterk of langdurig bloedverlies of plotselinge verandering in de menstruatie 
Bij pijn tijdens het vrijen
Als je het kunststofgedeelte van de spiraal kunt voelen
Als je de draadjes niet meer kunt voelen

Controle na het plaatsen van een spiraal 
Als de spiraal goed zit en geen klachten geeft, wordt een belafspraak 6 weken na het inbrengen van het spiraal gemaakt. Je kan ook een echo afspreken als nacontrole, dit bieden wij als gratis service aan. De echo wordt pas verricht na de eerstvolgende menstruatie (minimaal 6 weken na plaatsing) om de positie van het spiraaltje te controleren. Wanneer het op dat moment goed zit, is geen verdere controle nodig. Het koperspiraaltje kan 10 jaar blijven zitten en de Mirena en Kyleena 6 jaar.
Als je wilt kun je ook zelf controleren of de spiraal nog goed zit: aan het einde van de menstruatie kun je met je vinger voorzichtig de draadjes voelen zitten bij de baarmoedermond. (De draadjes bevinden zich boven in de vagina, bij de ingang van de baarmoeder, de baarmoederhals (cervix). Trek niet aan de draadjes, want dan kun je de spiraal er per ongeluk uit trekken). Soms zijn de draadjes om de baarmoedermond heen gekruld of opgekruld in de baarmoedermond, dan zijn de draadjes niet of moeilijker te voelen. Als je een hard stukje voelt bij de baarmoedermond betekent het dat het spiraal niet goed zit: neem dan contact op met ons. 
Wij zullen je huisarts op de hoogte brengen van de gekozen anticonceptiemethode, zodat de huisarts dit in jouw dossier op kan nemen. 
Meer informatie gewenst
Op onderstaande websites staat betrouwbare informatie: 
www.anticonceptie.nl
www.spiraalplaatsen.nl
www.anticonceptievoorjou.nl
Wil je een spiraal laten plaatsen als anticonceptiemiddel? Bel dan naar onze praktijk via: 035-5268120 of mail naar info@baby2b.nl. Je ontvangt informatie over de verschillende spiralen en over de plaatsingsprocedure.